Wetenschappelijk onderzoek dat in meerdere steden in de Verenigde Staten is gehouden laat zien dat depressieve ouderen zich behoorlijk goed staande houden tijdens de Corona-pandemie. Het onderzoek ging over ouderen die al langer kampen met een (klinische) depressie en werd gehouden in Los Angeles, New York, Pittsburgh en St. Louis. De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat deze depressieve ouderen tijdens de Covid-pandemie niet depressiever of angstiger werden. Zij publiceerden hierover in The American Journal of Geriatric Psychiatry.
* Lees ook: Pak je eenzaamheid aan met deze 16 tips! *
Niet meer maar minder veerkracht bij depressieve ouderen
De onderzoekers hebben voor het onderzoek ouderen gesproken die allemaal 60 jaar of ouder waren en dat deden ze tijdens de eerste twee maanden van de Corona-pandemie. Gemiddeld waren de deelnemers 69 jaar oud. Ze gebruikten verschillende klinische vragenlijsten om de deelnemers aan het onderzoek te vragen naar de mate waarin ze angst, depressie en/of suïcidale gedachten hadden.
* Lees ook: Deze tien vragen helpen je om te kijken of je teveel stress hebt *
Depressieve ouderen maakten zich vooral zorgen over besmetting met Corona
Naast de meer algemene conclusie dat de depressieve ouderen aardig goed omgingen met de Corona-crisis, stelden ze ook vast, dat:
- deelnemende ouderen zich meer zorgen maakten over het oplopen van het Coronavirus dan over de risico’s en gevolgen van isolatie;
- dat veel van de depressieve ouderen weliswaar allemaal aan social distancing deden, de meesten zich niet sociaal geïsoleerd voelden en gebruik maakten van online mogelijkheden om toch contact te maken met vrienden en familie;
- hoewel de depressieve ouderen zich wel aardig konden redden, waren veel van de deelnemers aan het onderzoek bang dat hun geestelijke gezondheid uiteindelijk wel zou lijden door de fysieke afstand die aangehouden moet worden;
- de deelnemers maakten zich wel druk over de beroerde reactie van de Amerikaanse overheid (lees: Donald Trump, denk ik dan) op de pandemie.
* Lees ook: Depressies beter behandelen met ontstekingsremmers? *
Zelfzorg door regelmaat, afleiding en mindfulness
Ondanks hun relatieve veerkracht, vonden veel van de depressieve ouderen dat hun kwaliteit van leven wel minder was dan voorheen. De onderzoekers op hun beurt roepen dan ‘meer onderzoek nodig is’. In het onderzoek werd ook bevraagd wat de depressieve ouderen deden om om te gaan met de situatie. Hun zelfzorg- en copingstrategieën bestonden uit onder andere het zorgen voor een regelmatig leven, het zichzelf afleiden van negatieve gevoelens door hobby’s, klusjes in en om het huis te doen, werk en/of aan lichaamsbeweging te doen. Verder maakten sommige deelnemers gebruik van mindfulness oefeningen om zich te richten op het hier en nu en negatieve gedachten zo in toom te houden. Hierbij benadrukken de onderzoekers wel dat het belangrijk is om te zorgen voor voldoende toegang tot geestelijke gezondheidszorg, steungroepen en het aangaan van sociale interactie met deze groep depressieve ouderen.
* Lees ook: Elf dingen die je helpen de slaap te vatten *
En wat weten we over depressieve ouderen in Nederland?
Natuurlijk heb ik ook even gekeken of ik iets kon vinden over de situatie in Nederland. Hier hebben de kranten bol gestaan van de hoeveelheid uitvaarten in sommige delen van Noord-Brabant, de eenzaamheid van ouderen in verpleeghuizen en mensen die alleen in het verpleeghuis of op de IC moesten sterven. Tragische en onwenselijke toestanden en ik geloof dat ook wel steeds breder wordt ingezien dat het een volgende keer, bij een eventuele tweede Coronagolf anders zou moeten.
* Lees ook: Worden we steeds meer onszelf wanneer we ouder worden? *
Meer stress en angst voor gevolgen voor werk en financiën
Over precies dezelfde kwetsbare groep depressieve ouderen heb ik niet veel kunnen vinden. Wel deed het Trimbos-instituut onderzoek naar psychische klachten tijdens de Coronapandemie in Nederland in het voorjaar van 2020. Het betrof een online enquête, waarin vrouwen sterk oververtegenwoordigd waren en in die zin is het onderzoek niet representatief voor de hele bevolking. De mensen die de vragenlijst invulden, hadden wel meer last van stress, waren bang voor financiële problemen en hun werk. Ze hadden al met al vaker last van somberheid en angstklachten. Trimbos geeft wel aan dat het opvalt dat mensen die bang zijn voor Corona ook in 80 procent van de gevallen meer psychische klachten hebben. Ze hebben ook vaker slaapproblemen. Ook het Trimbos-instituut kwamen tot de conclusie dat respondenten met meer veerkracht minder last van de Coronacrisis hadden.
* Lees ook: Depressie: oorzaken, gevolgen en behandeling.
Inzetten op praten of pillen? *
Bewoners in verpleeghuizen voelden zich eenzamer en kwetsbaarder
Ook publiceerde het Trimbos-instituut een onderzoek naar naar de impact van sociale isolatie van bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen. Hieruit blijkt dat het bezoekverbod een grotere impact heeft dan men eerder dacht. Ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen voelden zich eenzamer en psychisch kwetsbaarder dan voor de coronamaatregelen ingingen. Ook Movisie besteedde aandacht aan eenzame ouderen in isolatie.
* Lees ook: Levend verlies: rouwen om wat er juist wel altijd is *
Hoogleraar psychiatrie: “Lockdown bood sommigen juist rust”
Toch lijkt ook uit een artikel in Trouw duidelijk dat sommige mensen met psychische klachten juist vrij goed kunnen omgaan met social distancing en de gevolgen door de Corona-pandemie. In het artikel wordt Thérèse van Amelsvoort, hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Maastricht geïnterviewd. Zij zegt hierover “We weten in de psychiatrie dat isolatie en een gebrek aan sociale contacten ernstige effecten kunnen hebben. Ze kunnen leiden tot eenzaamheid, depressie, angsten. Maar het is moeilijk te zeggen of en wanneer dat zal gebeuren. Ik zie het in mijn praktijk: er zijn ook patiënten die de lockdown heel prettig vonden. Dat was voor hen een periode van rust, weinig stress, van niet alles moeten en het was overzichtelijk.”
* Lees ook: Zet zelf cognitieve gedragstherapie in
voor meer rust in je hoofd *
Neem zelf ook deel aan internationaal onderzoek over welzijn en Corona!
Er wordt op dit moment een grootschalig onderzoek gedaan in verschillende landen. Ook in Nederland en België. Hiervoor worden deelnemers worden gevraagd vragenlijsten in te vullen. Hoogleraar Van Amelsvoort hoopt op genoeg deelnemers uit Nederland om te zorgen voor een statistisch representatief onderzoek. Het gaat om het COH-FIT onderzoek. Hier vind je de COH-FIT vragenlijst voor Nederlandstaligen. Als je zelf een andere taal beter beheerst of internationale vrienden en familie wilt uitnodigen, vind je rechtsboven een overzicht met de beschikbare talen. Dat gaat van Engels tot Spaans en van Turks tot Thais. Dus grote kans dat er wel een taal tussen zit waarmee jij of een ander uit de voeten kan.
