Doodgaan hoeft niet duur te zijn – en de uitvaart niet standaard

Als je even niet goed kijkt, valt het je niet eens op. Het lijkt een reclame voor een zonvakantie in een warm buitenland. Maar als je nog even een tweede kritische blik werpt op deze advertentiecampagne van het Britse bedrijf Beyond.Life zie je dat dit geen blije mensen zijn met surfplankjes onder de gebruinde armen. Het zijn mensen met een deksel van een doodskist onder de arm. De schreeuwerige advertentie belooft zeker baktemperaturen, namelijk van 870 graden Celsius. Het gaat dus niet over bakken in de zon, maar bakken in de kist. Het gaat over doodgaan. En over cremeren. Voor een schappelijk prijsje.

Een all inclusive enkele reis naar het paradijs?

En dat blijkt ook wel uit de rest van de tekst, het is een all inclusive enkele reis. Met baktemperaturen en je kunt vertrekken van elke denkbare plaats. En natuurlijk is dit een once in a lifetime opportunity. Of feitelijk een once in a death time opportunity. Als alles goed gaat, maak je dit reisje zelf natuurlijk niet meer bewust mee. Anders heb je pas echt een probleem.

*Lees ook: Slotcouplet: over compassie en kwaliteit van leven en sterven in de eindfase*

Praten over uitvaarten, ook over de kosten ervan en of het niet goedkoper kan

Het Britse uitvaartbedrijf heeft bewust voor deze opmerkelijke campagne gekozen, om de tongen los te maken. En dan met name waar het gaat over doodgaan, uitvaarten en hoe je die het beste kan regelen. Volgens het bedrijf in kwestie word je vaak op een kwetsbaar moment financieel afgezet. Je kiest heel veel dingen in je leven niet alleen op basis van afstand, maar kiest wel vaak de begrafenisondernemer uit je eigen dorp en vergelijkt geen prijzen. Doodgaan hoeft niet duur te zijn. Dat gezegd hebbende kan ook Beyond.Life je niet beloven je naar het paradijs te brengen met hun enkele reis.

*Lees ook: Doorwerken na pensioen gebeurt steeds vaker. Waarom eigenlijk?*

Standaard uitvaart met hoge hoeden en hoge prijzen?

Het bedrijf geeft verder aan dat uit een survey van Dying Matters blijkt dat de Britten niet per se moeite hebben met praten over doodgaan. Maar dat men wél het gevoel heeft dat het Britse volkje als geheel er niet zo open over kan praten. Het zou nog taboe zijn en mensen eindigen vaak met een dure en min of meer standaard begrafenis of crematie met mensen met zwarte pakken en hoge hoeden. Het doet me denken aan de Nederlanders die altijd in onderzoeken zeggen dat ze best gelukkig zijn en tevreden zijn met hun eigen leven, maar zich zorgen maken over de Nederlandse samenleving als geheel.

*Lees ook: Forenzen naar je werk is zonde van je tijd*

Zware preek, zware orgelmuziek en zware tocht naar het graf

Ik weet zelf niet hoe het precies in Nederland zit. Ik heb niet de hedendaagse uitvaartrituelen bestudeerd ofzo. Maar ik ben wel ervaringsdeskundige. Ik heb zelf meer dan eens zogenaamde standaard begrafenissen meegemaakt. Handjes geven in een condoleance ronde aan de nabestaanden. Een preek al dan niet in dondervariant in de kerk met zwaar orgel en gezang en vervolgens de stoet die zich richting kerkhof begeeft waar de kist langzaam de grond ingaat.

Ik keek op van de uitvaart katholieke stijl in Brabant

Bij de uitvaart van de vader van een Brabantse collega zag ik voor het eerst een katholieke uitvaart. Heel wonderlijk voor een noorderling, met die ritueeltjes, die hosties en wat ik me verder vooral herinner is dat de kist boven de grond bleef. Ik vond en vind dat heel raar. Ik ken het niet en het voelt voor mij niet ‘af’. Zo’n kist boven de grond laten staan en dan gezamenlijk richting koffie en cake te gaan voelde toch alsof een belangrijk deel was overgeslagen. Een pijnlijk en confronterend deel. Dat wel. Maar die keuze is natuurlijk aan iedereen en vooral zijn of haar nabestaanden zelf.

*Lees ook: Mens, durf te leven!*

Nicaragua: zingende en spelende rancheros achter een lijkkoets

Op vakantie zie je soms weer andere dingen. Hoe rancheros compleet uitgedost met pak en sombreros (denk Mariachi-band) in Nicaragua in een dorp tijdens de dienst buiten de kerk stonden te wachten. Wij wachtten ook, want we wisten niet wat er gaande was. Even later kwam iedereen naar buiten, ging de kist in een prachtige lijkkoets die door 2 paarden werd getrokken en ging men richting de begraafplaats verderop aan de rand van het dorp. Niet overal ter wereld hebben ze een kerkhof bij de kerk zoals vaak bij ons. De rancheros zongen en speelden prachtige muziek terwijl ze de lijkkoets volgden daarachter volgde de stoet. Op gepaste afstand volgden wij. Wat een prachtig gezicht en wat een mooie traditie.

Het ‘regenboogzand’ netjes over de kist verdeeld

Maar ook dichterbij huis kan het anders. Mijn vader werd niet vanuit de kerk begraven. Hij was overtuigd atheïst en had weinig met het geloof op. Er kon geen God bestaan die zulke klote streken uithaalde met mensenlevens was in een notendop zijn visie. Er kwamen geen Goden van welke aard of kerkorgels aan zijn begrafenis te pas. Wij mochten zelf bepalen hoe we het wilden. Ik schepte zand op de kist. Zijn kleinkinderen strooiden ‘regenboogzand’ op de kist, gekleurd zand of poeder. En dan konden ze elke keer als ze een regenboog zagen even aan hem denken. Ik keek met een glimlach toe hoe mijn kleine neefje met grote aandacht het poeder precies met zijn handen over de deksel van de kist verdeelde. Ook die dingen kunnen.

*Lees ook: Twaalf dingen die je moet doen of laten om iemand te steunen die rouwt*

Na afloop bier drinken in een tipi en herinneringen ophalen bij het vuur

Onlangs zag ik ook een documentaire over de dialectrockers van Normaal. Allemaal een dagje ouder. Frontman Bennie Jolink had steeds meer last van zijn astma en drummer Jan Manschot was terminaal ziek. In de documentaire “Ja dat was høken, 40 jaar Normaal” was even later te zien hoe Manschot op een bed van twijgen in een lijkwade het huis uit werd gedragen. Na afloop van de uitvaart, kwam iedereen bijeen in tipi’s waar ze rondom kampvuren in het midden van die tenten gezamenlijk praatten, verhalen deelden en herinneringen ophaalden en bier dronken. Heel gepast en heel eigen. Ik vond dat heel mooi. Ook die dingen kunnen.

Uitvaarten kunnen op veel manieren en voor verschillende prijzen

Ik kan Engeland niet met Nederland vergelijken. Ik weet er te weinig van om iets zinnigs te zeggen. Maar ik heb zelf het idee dat hier steeds meer verschil zit in uitvaarten en iedereen er steeds meer zijn eigen draai aangeeft. Duurder hoeft niet beter te zijn. En standaard begraven of gecremeerd worden hoeft ook niet meer. Oude rituelen worden door nieuwe en eigen rituelen vervangen en dat is wat mij betreft mooi, goed en gewenst.

Doodgaan en daarna een uitvaart die bij je past. Ook financieel

Eigenlijk gun je iedere dode een uitvaart die past bij het leven dat hij of zij heeft gehad. Dat mag geld kosten. Maar dat hoeft niet. Ieder mag er het zijne van denken. Maar wat mij betreft is het goed dat het Britse bedrijf met bovenstaande en andere opvallende posters probeert het gesprek hierover aan te zwengelen. Doodgaan zit ook in Nederland volgens mij nog te vaak bij te veel mensen in het verdomhoekje. En dat is jammer.

Dood gaan we immers allemaal.