Eigenlijk wist ik het al. Ik had soortgelijke dingen al eerder gelezen en vermoed ook zomaar dat ik er hier al eerder over heb geschreven, al heb ik de details niet meer paraat. Dat heb je met een doorlopend uitdijende eigen webstek. Maar what doesn’t kill you makes you stronger is dus gewoon ordinaire keiharde bullshit. Excusez le mot. Hoe het wel zit? Eerder trauma maakt je kwetsbaarder voor de gevolgen van nieuw trauma.
What doesn’t kill you, makes you stronger is bullshit
Eerder trauma maakt je juist psychisch kwetsbaarder
Uit onderzoek (Fernandez et al, 2020) gepubliceerd in The British Journal of Psychiatry blijkt dat eerder trauma je niet veerkrachtiger maakt, maar kwetsbaarder. Je loopt meer kans om een posttraumatische stressstoornis (PTSS) te krijgen of een klinische depressie. Niet leuk, wel waar. Die ‘What doesn’t kill you’ quote is dus bezijden de waarheid en rijp voor het ronde archief, dus de prullenbak. Ik begrijp uit het onderzoek trouwens dat de oorspronkelijke uitspraak van Nietzsche is en dat die zei “What doesn’t destroy you, makes you stronger”. Ik kan me goed voorstellen dat dit voor veel mensen niet waar is. Dat is het voor mij ook niet geweest, maar ik hoop toch zoiets als posttraumatische groei door te maken en hierna superdiep, wijs en verlicht door het leven te fladderen. Maar terug naar het onderzoek.
* lees ook: Zes adviezen om je jeugdtrauma te overwinnen *
When it rains, it pours voor de kwetsbaren onder ons
Uit het onderzoek komt juist naar voren dat eerder trauma en ernstige stress je juist gevoeliger maakt voor het ontwikkelen van psychische problemen. When it rains it pours voor de kwetsbaren, dus. Fernandez, de hoofdonderzoeker, geeft desgevraagd aan dat ze hoopt dat de uitkomsten van deze studie de nodige aandacht krijgen. Omdat natuurrampen (bosbranden, overstromingen, pandemieën) steeds vaker voorkomen met alle stress die daarbij hoort. De gevolgen in de vorm van ziekte, dodelijke slachtoffers en in financiële zin worden breed erkend, vindt ze. Maar ondanks de grote persoonlijke impact en ziektelast van psychische problemen, zijn deze nog altijd onderbelicht. Bovendien zijn psychische problemen slecht zichtbaar voor anderen. Hierdoor wordt er ook minder beleid op gemaakt en is er minder geld voor deze problematiek. Voor de goede orde: dit is een Chileense studie. Ik weet niet of Fernandez dit waar vindt voor de hele wereld, of alleen Chili of Zuid-Amerika.
* lees ook: The Body Keeps the Score gaat over traumasporen *
Trauma voor en na de aardbeving en tsunami in Chili in 2010
In het onderzoek werden 1160 Chilenen gevolgd in 2003 en 2011. Dat betekent dat de mensen voor en na een ernstige aardbeving en tsunami in Chili in 2010 werden gevolgd. Bij het begin van de studie in 2003 had geen van de Chilenen uit het onderzoek PTSS of een depressie meegemaakt. Na afloop werd bij ruim 9 procent PTSS vastgesteld en bij ruim 14 procent een depressieve stoornis. (Overigens schijnen mensen met een depressie objectief gezien een realistischer wereldbeeld te hebben dan gezonde mensen. Maar is het ‘gezond’ om eigenlijk te optimistisch te zijn. Daar kom ik misschien nog weleens op terug. ‘Stoornis’ is zo bekeken een zeer relatief begrip. Ook daar kom ik misschien nog weleens op terug.)
* lees ook: Trauma als kind leidt tot blijvende veranderingen in hersenen *
Meer risico op PTSS bij eerder trauma
Het risico op het ontwikkelen van deze aandoeningen was vooral hoog bij personen die al voor de ramp te maken hadden gehad met meerdere stressfactoren. Bijvoorbeeld ernstige ziekte of letsel, overlijden van een dierbare, echtscheiding, werkloosheid of financiële problemen, juridische problemen of verlies van een waardevol bezit. Degenen die zeker vier varianten van zulk eerder trauma hadden meegemaakt, liepen meer risico op een posttraumatische stressstoornis, wanneer er nieuwe ellende op hun pad kwam.
* lees ook: Kindermishandeling leidt tot meer gevoeligheid voor stress en meer kans op depressies en angstklachten als volwassene *
Elk eerder trauma vergroot kans op een depressie
Bij een klinische depressie (dus niet wanneer je een middagje down voelt) stak het anders in elkaar. Elke stressfactor, elk eerder trauma maakte het risico op het ontwikkelen van een depressieve stoornis groter. Elke extra eerdere stressfactor die je daarbij kon optellen, zorgde ook voor meer risico op een ernstige depressie.
* lees ook: Deze tien vragen helpen je om te kijken of je teveel stress hebt *
Kwestbaren met eerder trauma geestelijk gevoeliger na de coronapandemie
Zoals eerder aangegeven, gaat het om onderzoek uit Chili. Een land waar ongeveer een op de zeven mensen (14,4 procent) leeft onder de armoedegrens. De gevolgen van Corona zijn relatief groter voor mensen in een kwetsbare positie. Dat geldt bij ons, in de Verenigde Staten en zeker ook in Zuid-Amerika. “Al het bewijs suggereert dat achtergestelde groepen, die vaak meer stress en eerdere trauma’s hebben meegemaakt, bijvoorbeeld door geldgebrek of werkloosheid, ook de hardste geestelijke klappen zullen oplopen na de coronapandemie.”
* lees ook: Armoede in je jeugd is slecht voor je gezondheid *
Psychische kwetsbaarheid na corona in Nederland
Dat laatste is natuurlijk ook goed door te trekken voor onze situatie in Nederland. De kwetsbaren hebben vermoedelijk meer geleden onder de pandemie. Er was minder werk voor laagopgeleiden (schoonmaak van kantoren, sluiten van horeca en winkels etc). Bovendien liepen deze groepen meer risico wanneer hun werk wel doorging. Verzorgenden, magazijnmedewerkers en supermarktmedewerkers konden niet thuiswerken. Hierdoor konden ze zichzelf ook moeilijker beschermen tegen Covid. Omdat deze groepen toch al meer risico op stress en eerder trauma lopen, hebben ze ook meer kans om andere psychische klachten te ontwikkelen tijdens en na de coronaperiode.
* lees ook: Depressieve ouderen tonen veerkracht in pandemie *
Langdurige gevolgen van eerder trauma door de coronapandemie
Terwijl ik dit schrijf in de zomer van 2021 hikken we nog steeds tegen een vierde golf aan, door de wedloop tussen de Deltavariant en het prikken en het loslaten van de meeste coronamaatregelen. In die zin loop ik nog op de muziek vooruit. Vooral wanneer de pandemie echt grotendeels bestreden is, zullen we met zijn allen meer oog voor de gevolgen voor kwetsbaren moeten hebben. Wanneer wij ‘de anderen’ de pandemie achter ons laten, kunnen zij langdurig de gevolgen van de pandemie en de bijbehorende stress en trauma’s blijven ondervinden.
