In no time las ik het boek “Gevoelsarm; Een psychiater verlaat zijn vak” van inmiddels voormalig psychiater Bram Bakker. In dit boek reflecteert Bakker op zichzelf, zijn eigen bewijsdrang en recalcitrantie in het verleden als psychiater in de media. Hij kijkt ook naar zijn rol als als hulpverlener voor mensen in mentale nood en als mens en medewerker binnen de contouren van de GGZ in Nederland.
* Lees ook: Dit zijn de 10 basisvoorwaarden
voor een waardig en bloeiend leven *
Bram Bakker als dwarse mediapsychiater
Laat ik bij het begin beginnen. Ook ik ken Bram Bakker eigenlijk voornamelijk uit de media. Vermoedelijk net als veel andere mensen die dit stukje lezen. En misschien is het voor veel mensen, ik vermoed zelfs voor Bram zelf, invoelbaar of herkenbaar dat hij wel enige irritatie wist op te roepen. Ik had verder ook nog nooit iets van Bakker gelezen. Hoewel hij echt al een hele trits boeken op zijn naam heeft staan. Maar ik had nog nooit een boek van de beste man in handen gehad. Tot Gevoelsarm, dus.
Kritisch en toch mild is een prettige combinatie
Ergens in de media, krant, tv: ik weet het niet meer begreep ik dat Bakker een nieuw boek had geschreven. En dat hij zijn titel en werk als psychiater aan de wilgen had gehangen. Hij kan zich niet alleen meer vinden in de manier waarop de GGZ werkt en het belang dat aan DSM-diagnoses wordt gehangen, maar reflecteert ook op zichzelf. Hij is daarin best kritisch over zichzelf, maar tegelijkertijd ook mild. Dat klinkt paradoxaal, maar het is wel zo. En die kritische en milde houding maakt hem voor mijn gevoel als lezer een prettiger mens.
* Lees ook: Het tekort van het teveel – Damiaan Denys *
Korte leesbare hoofstukjes van een paar bladzijden
Op voorhand had ik eigenlijk een soort lange integrale verhandeling verwacht met het hoe en het waarom van het stoppen. Ook op basis van de titel en wat ik over Gevoelsarm had mee gekregen. Ik kan Gevoelsarm niet vergelijken met eerder werk van Bakker, maar het boek bestaat naast een inleiding en een nawoord uit 10 delen. Die bestaan op hun beurt uit hele korte en zeer leesbare hoofdstukjes van elk zo’n 2 tot 4 pagina’s lang.
Iedereen die het wil, kan Gevoelsarm lezen
Enerzijds maakt dat het boek heel toegankelijk. Je kan Gevoelsarm makkelijk oppakken voor een kort, vlot geschreven hoofdstuk zonder veel jargon. En je kan het ook net zo makkelijk weer weg leggen en opnieuw oppakken. Je hoeft zelf geen psycholoog of psychiater te zijn om het boek goed te kunnen lezen. De schrijfstijl is dusdanig toegankelijk dat iedereen met interesse het volgens mij kan lezen.
* Lees ook: Worden we steeds meer onszelf wanneer we ouder worden? *
Gevoelsarm staat bol van de reflectie en zelfreflectie
Elk van de tien delen begint met een quote, uit een van de daaropvolgende hoofstukken, die iets over het onderwerp zegt dat in dat deel aangesneden wordt. Zo bestaat bijvoorbeeld het deel “Een beetje zelfkennis & reflectie” uit vier hoofdstukjes met op hun beurt titels als ‘Nooit te oud om te leren’ of ‘Het is een narcist!’ De bijbehorende quote luidt: “Inmiddels weet ik beter, want ik ben net zo kwetsbaar als ieder ander mens en dat ik dit gedurende het grootste deel van mijn leven verborgen heb weten te houden dat is geen prestatie.” Zelf vind ik dat veelzeggend over de mate van reflectie en zelfreflectie die overal in Gevoelsarm terugkomt.
* Lees ook: The Body Keeps the Score gaat over traumasporen *
Terugblik op zichzelf en zijn werk
Bakker kijkt terug op zijn opleiding tot psychiater, zijn collega’s, zijn privéleven, zijn houding als hulpverlener en zichzelf als mens met alle tekortkomingen die daarbij horen. Ook vertelt hij over auteurs die hij graag leest en hun visie op het leven en mentale gezondheid. Zelf vond ik het leuk dat ik daar ook een paar van mijn eigen favoriete en kritische auteurs tegenkwam.
Soms iets te veel herhaling
Het enige jammere is denk ik de herhaling, soms wordt iets opnieuw in een hoofdstukje opnieuw aangehaald, terwijl je dat net hebt gelezen. Misschien is het vooral voor mij vervelend, omdat ik het boek in anderhalf etmaal er doorheen joeg en geen geheugensteuntjes nodig had. In dat geval: mea culpa. Misschien is het voor mensen die langer over dit boek doen, juist prettig.
* Lees ook: De kunst van het ongelukkig zijn – boekbespreking *
Evidence based, maar geen psychische hulpverlening op maat
Ten slotte is Bakker zeer kritisch. Over de stand van zaken in de GGZ in Nederland, de afstandelijke houding van de professionele hulpverlener zoals hij die heeft aangeleerd in zijn opleiding tot psychiater, de DSM als leidraad en voorwaarde voor het kunnen starten van een evidence based, maar niet op maat gemaakte behandeling van de mensen die hulp zoeken en zochten bij Bakker en zijn andere collega’s in de GGZ, enzovoort.
* Lees ook: PAAZ – Myrthe vd Meer: miniboekbespreking *
Ik herken Bakker’s kritiek als geïnteresseerde leek
Ik ben geen psychiater, maar lees ook weleens wat en heb inmiddels dezelfde indruk als Bakker over de GGZ en de DSM als psychiatrische diagnosebijbel. Bakker kan het ongetwijfeld veel beter beargumenteren dan ik. Bakker en zijn kritische grondhouding zijn overigens niet definitief verloren voor de medemens in mentale nood in Nederland. Hij start zijn eigen toko waarin hij als hulpverlener verder werkt, maar dan op zijn eigen voorwaarden.
Kijken in de hoofden van de psychiaters
Mij verbaast het bijna als ik dit soort dingen lees, dat andere psychiaters nog wel bereid zijn te blijven werken binnen de bestaande systemen en protocollen. Ik zou op mijn beurt weleens in hun hoofd willen kijken!
* Lees ook: Zet zelf cognitieve gedragstherapie in
voor meer rust in je hoofd *
Zelf Gevoelsarm lezen?
Gevoelsarm is net uitgekomen en ongetwijfeld bij je lokale boekhandel te vinden, maar ook bij bijvoorbeeld bol.com en managementboek als je de deur niet uit wilt. Als je echt niet kan wachten, kan je het boek ook digitaal lezen. Volgens mij is het ook een goed kado voor iedereen met enige interesse in de GGZ, in maatschappelijke ontwikkelingen, in persoonlijke ontwikkeling, enzovoort. Het zou in de zak van Sinterklaas of onder de kerstboom niet misstaan. Als je het gaat lezen, wens ik je veel leesplezier en zou ik het leuk vinden om ook jouw visie op het boek hieronder terug te lezen…
