Pensionering: goed of slecht voor je gezondheid?

Met pensioen gaan schijnt niet goed te zijn voor je brein. Dat voelt misschien een beetje contra-intuïtief. Je hebt immers niet meer de stress of de fysieke belasting van je werk. Op het eerste gezicht zou je gemakkelijk kunnen denken dat niet werken goed voor je gezondheid is. Maar kan je eigenlijk in het algemeen wel zeggen of pensionering goed of slecht voor je gezondheid is? En als dat al zo is, waar zou dat dan aan liggen?

Vakbonden pleiten vaak voor eerder pensioen voor zware beroepen

Heel lang doorwerken is misschien niet zo goed voor je. Dat is ook wat regelmatig door bijvoorbeeld vakbonden wordt gesuggereerd. Bepaalde beroepen zijn zo zwaar, dat mensen het niet vol zouden houden tot de vastgestelde (en steeds opschuivende) pensioenleeftijd. Voor deze mensen volgens de vakbonden daarom een andere norm zou moeten gelden. Oftewel: mensen met zware beroepen zouden eerder met pensioen moeten mogen dan andere mensen. Hier zit op zichzelf al een probleem. Want wat iemand als zwaar ervaart, hangt niet alleen af van het beroep zelf. Het hangt ook af van de fysieke en mentale draagkracht en de omstandigheden van de persoon zelf. Daar is geen algemene maat voor.  Individuele factoren zoals de belasting die iemand door zijn of haar werk ervaart, kan je niet in een eenduidige norm gieten.

*Lees ook: Levert sparen niks meer op? Beleg je vermogen in indexfondsen!*

Werken biedt ook de mogelijkheid om actief te blijven

Net zoals je eigenlijk heel moeilijk iets algemeens kan zeggen over de belasting die iemand kan ervaren in zijn werk, kan je ook heel lastig iets zeggen over of pensioen nou goed of slecht voor je is. Dat verschilt per individu. Bovendien is het lastig te zeggen wat nou oorzaak en gevolg is. Enerzijds kan je stoppen met werk dat ongezond, risico- of stressvol is. In dat geval is het wellicht gezonder. Anderzijds verlies je wanneer je stopt met werken ook je dagelijkse routines die samenhangen met je werk. Verder kan werk er ook voor zorgen dat je fysiek of mentaal actief blijft, dat je het gevoel hebt zinvol bezig te zijn en dat je sociale interactie hebt. Die dingen vallen weg als je met pensioen gaat. Tenminste, zolang er niks anders voor in de plaats komt.

Wat je na pensionering doet of laat beïnvloedt je gezondheid

Je kan zulke negatieve gevolgen van pensionering immers ook zelf ondervangen. Je kan er ook zelf voor zorgen dat je fysiek en mentaal bezig blijft, dat je wél sociale contacten onderhoudt, enzovoort. Zo bekeken kan met pensioen gaan slecht voor je zijn als je mentaal en fysiek inactiever wordt. Maar ook juist goed voor je zijn als je juist een actievere en gezondere leefstijl kan oppakken. Als je een zittende baan had en nu elke dag een uur gaat wandelen, is dat winst. Het kan ook helemaal niet zo veel verschil maken als er qua leefstijl niet zoveel verandert.

*Lees ook: Dit zijn de 10 basisvoorwaarden voor een waardig en bloeiend leven*

Gezonde dingen doen kost ook tijd, die heb je extra na je pensioen

Pensionering kan heel goed voor je gezondheid zijn, omdat dingen die goed voor je gezondheid zijn, ook tijd vergen. Voldoende bewegen, sociale contacten onderhouden met vrienden en familie, voldoende slapen, gezond koken en eten kosten allemaal tijd. Daar heb je meer van wanneer je met pensioen bent gegaan. Dus hoe gezond je bent of blijft hangt ook af van je je de periode na je pensionering inricht. Iedereen maakt zijn eigen keuzes in zijn eigen context. Juist dat maakt dat je er moeilijk algemeens over te zeggen.

*Lees ook: Doorwerken na pensioen gebeurt steeds vaker. Waarom eigenlijk?*

Vrijwillige of onvrijwillige pensionering kan van invloed zijn

Naast de invloed van leefstijl na pensionering, zou het ook nog weleens verschil kunnen maken of je vrijwillig met pensioen gaat, of dat dat je gedwongen met pensioen bent gegaan. Bijvoorbeeld omdat het zo in je cao is geregeld. Wanneer je veel voldoening uit je werk haalt, omdat je het inhoudelijk interessant of nuttig vindt, leuke collega’s hebt en met veel plezier naar je werk gaat, zit je misschien helemaal niet op die pensionering te wachten. Je hebt na je pensioen meer tijd om gezond te leven en dingen te doen die je belangrijk vindt. Maar als je werk heel belangrijk voor je is, word je daar misschien helemaal niet blijer van. Als je niet kon wachten tot je met pensioen ging om meer tijd te hebben voor je kleinkinderen, om met je caravan Europa in te trekken, of meer tijd aan je hobby te besteden, ligt dat wezenlijk anders. Hoe je je pensioen ervaart, is ook van invloed op je gevoel van welzijn. En in het verlengde daarvan op je gezondheid.

*Lees ook: Hoe wij flink extra aflosten op onze hypotheek en steeds vrijer werden*

Met de huidige gegevens kunnen geen eenduidige uitspraken worden gedaan

Het is nog best lastig om te onderzoeken wat oorzaak en gevolg zijn wat betreft gezondheid na pensionering. Het kan bijvoorbeeld zijn dat mensen na hun pensioen niet zoveel meer doen, omdat hun gezondheid toch al niet meer zo goed was toen ze nog werkten.

*Lees ook: Houd je vaste lasten laag en koop zo meer vrijheid*

Data vertellen ons de uitkomst, maar niet de hele context

Hoewel we met de komst van big data en het samenvoegen van (geanonimiseerde) gegevens wel steeds beter kunnen bekijken hoe zaken als werk, pensioen en gezondheid onderling samenhangen, kunnen we dat eigenlijk alleen achteraf vast stellen op basis van gegevens die ons ook niet alles kunnen vertellen. Het hebben van meerdere gegevens vertelt je wel dat er een verband is. Maar het vertelt ons niet waar de oorzaak ligt. Het vertelt ook niet of er nog andere dingen zijn die de gezondheid beïnvloeden, maar die niet in de gegevens terug te vinden zijn. Of die moeilijk interpreteerbaar zijn. Dat betekent dat je dus ook met de mooiste hoeveelheid gegevens ook geen eenduidige uitspraken kan doen over hoe het nu precies zit.

*Lees ook: Geld maakt niet gelukkig, tenzij je het aan deze dingen besteedt*

Een leven vol routine verruild voor een zelf in te richten leven

Met pensioen gaan is een grote stap voor mensen. Ik heb zelf in het verleden met mensen gewerkt die destijds voor in de veertig waren en enorm mopperden toen de regeling voor vervoegd uittreden (de VUT) werd afgeschaft. In plaats van een dikke tien jaar moesten ze nog ruim twintig jaar doorwerken voor ze met pensioen konden. Ze waren letterlijk naar hun (vervroegde) pensioen aan het toewerken. Ik vond het destijds al raar. Waarom deden ze dan niks om ervoor te zorgen om weer iets te gaan doen waar ze het meer naar hun zin hadden?

*Lees ook: Mister Sunshine: van rijke klootzak naar verlicht schoenenpoetser
[met video]*

Pensioen als periode dat je eindelijk kan doen wat je zelf wilt?

Nog steeds vraag ik me dat af. En inmiddels ben ik zelf inmiddels ouder dan die collega’s destijds waren. Kwestie van mindset misschien. Hoe dan ook als je met pensioen gaat betekent dat nogal wat. Het leven dat mensen kenden en de routine die men had, wordt bij volledige pensionering acuut verruild voor een leven dat men helemaal zelf moet inrichten. Men ziet het als kans om eindelijk op reis te gaan. Om eindelijk welverdiend uit te rusten of zich op de eigen hobby’s en interesses te storten.

*Lees ook: Mens, durf te leven!*

Ga met pensioen, blijf actief en doe dingen die je belangrijk vindt

Wat mijn boodschap op basis van het voorgaande is? Dat er volgens mij meer is in het leven dan werken alleen. Daar heb je tegen de tijd dat je met pensioen gaat, vermoedelijk al genoeg tijd en energie aan besteed. Pak dat pensioen en lééf, zou ik zeggen. Mensen hebben op hun sterfbed vaak spijt dat ze zich zo op hun werk hebben gericht en andere belangrijke dingen te veel hebben laten liggen. Ik denk dat het voor iedereen belangrijk is om dingen te doen die je zinvol vindt en die je voldoening geven. Ongeacht of je met pensioen bent. Als je je werk echt nog niet helemaal kan missen, waarom ga je dan niet gedeeltelijk met pensioen? Bespreek het eens met je werkgever.

* Lees ook: Worden we steeds meer onszelf wanneer we ouder worden? *

Ga vissen, zie je kleinkind, lees dat boek!

Maar als je dan toch een leven lang hard hebt gewerkt is pensioen misschien zo gek nog niet en is het nu tijd voor jou en de dingen die jij belangrijk vindt. Zie je vrienden en je familie. Lees al die boeken die nog op de plank lagen te wachten. Ga op reis. Bezoek dat museum. Ga wandelen. Ga vissen. Pak een nieuwe studie op. Ga doen wat je belangrijk vindt. Zorg ervoor dat je zoveel mogelijk fysiek en mentaal actief blijft. Zo kan je nog zo lang mogelijk zo gezond mogelijk van je pensioen kan genieten. Je leeft maar één keer en het leven is kwetsbaar. Des te meer reden om die tijd zo goed mogelijk te besteden.

Pak dat pensioen en lééf!

Wil je of ben je met pensioen? Deel je mening!

En jij? Hoe kijk jij er tegenaan? Kan je niet wachten tot je met pensioen gaat of moet je er juist niet aan denken? Op welke manier zou jij de tijd na je pensionering willen invullen? Of wil je helemaal niet wachten tot je pensioen om de dingen te doen die je wilt doen? Wil je iets anders kwijt over dit onderwerp? Heb ik volgens jou iets niet benoemd wat je wel belangrijk vindt? Ik nodig je uit om hieronder bij de reacties je mening te delen. Dank je wel alvast!