De arbeidsmarkt loopt als een tierelier en in veel gevallen is de vraag naar bepaalde skills groter dan het aanbod van potentiële medewerkers met die competenties. Zeker wanneer je een beroep uitoefent waar veel vraag naar is, kan het zomaar dat verschillende organisaties je wel in willen huren. De organisatie zoekt hun ideale nieuwe medewerker. Op jouw beurt zoek jij jouw ideale organisatie. Met een organisatiecultuur die bij jouw waarden past, waar je in de hoogte of in de breedte door kan groeien, nieuwe dingen kan leren en jezelf verder kan ontplooien.
De organisatie doet zich tijdens de sollicitatieprocedure anders voor
Je kent het misschien wel. In het sollicitatiegesprek zet iedereen zijn beste beentje voor en zeggen de mensen aan de andere kant van de tafel allemaal mooie dingen die je graag wilt horen. Over een open cultuur, de nodige autonomie, korte lijnen of wat dan ook. Het kan ook echt zo zijn dat zij dit zelf ook echt zo ervaren. Misschien zitten ze daarom wel aan tafel. Als je ergens een keer zit nadat je bent aangenomen, blijkt vaak dat het toch allemaal toch wat anders ligt.
Of die stoffige overheidsorganisatie met die hippe werving voor trainees…
Of je bent met een aantal hippe recruitmentrondes binnengehaald als trainee. Je hebt ge-video-solliciteerd, je hebt gegamed en je hebt ook op social media actief gedeeld. Je verwacht dat die overheidsorganisatie net zo hip is als het wervingsproces. Maar één keer binnen blijkt het toch echt een stoffige bedoening. Veel bureaucratie en je mag vooral niet te creatief zijn en zorgen dat je binnen de lijntjes kleurt. Kortom: wat de organisatie vertelde of uitstraalde tijdens het wervingsproces strookt niet met de dagelijkse werkelijkheid op kantoor. Daar zit je dan in je nieuwe baan je af te vragen hoe je hier überhaupt terecht bent gekomen en staar je de hele dag op de kantoorklok om te kijken of je al naar huis mag.
*lees ook: Is van je roeping je werk maken wel goed voor je loopbaan?*
Zowel de organisatie als jij hebben niks aan een slechte match
Niet alleen jij hebt er niks aan om met een verkeerde boodschap binnengehaald te worden, ook de organisatie heeft er op den duur niks aan. Toch gebeurt het best vaak. In sommige organisaties zie je ook dat er dan binnen een paar jaar een schifting plaatsvindt. Mensen die het niet naar hun zin hebben, vertrekken naar elders of beginnen voor zichzelf. Mensen die wel beter passen in de cultuur of zich er bij neer kunnen en willen leggen, blijven. Toch lijken werkgevers die je binnen willen halen, je graag van alles te vertellen zodat jij ‘ja’ zegt. Zij hebben immers iemand nodig op die vacature.
Jij oriënteert jezelf ook op de organisatie waar je mee praat
Jij hebt geen zin om over één of twee jaar weer verder te kijken naar een nieuwe baan. Je wilt graag ergens naar toe waar je het misschien niet voor altijd, maar wel voor langere tijd naar je zin hebt. Dus wil je ook aan jouw kant een bewuste keuze maken voor de organisatie waar je op gesprek gaat. Je ziet de sollicitatieprocedure als een wederzijdse kennismaking en oriëntatie. Je wilt alleen de sprong wagen als de organisatie en haar waarden bij je passen.
Online de reputatie en reviews van een bedrijf checken?
Natuurlijk kan je online kijken en kijken naar sites als Glassdoor. De kans is groot dat vooral de klagers reviews achter laten en het beeld dat geschetst wordt niet accuraat is. Andersom kan het ook dat mensen die ontevreden zijn vertrokken niks zeggen of de review niet geplaatst wordt omdat ze ook positieve dingen moeten noemen. Dat is vanuit het perspectief van Glassdoor wellicht begrijpelijk, maar betekent ook dat de mensen die terecht zeer kritisch zijn hun review niet op de site zien verschijnen. Kortom: reviews op zulke sites bekijk je kritisch. Je neemt het mee in je beoordeling, maar je vaart er niet blind op. Beter is het om zelf eens te observeren hoe of wat. Maar hoe doe je dat? Hieronder vind je zes dingen die je iets kunnen vertellen over de échte bedrijfscultuur.
Zes manieren om inzicht te krijgen in de werkelijke organisatiecultuur
1. Kijk aan het begin of het einde van de werkdag hoe de medewerkers aankomen of vertrekken
Je kan veel over een organisatie vertellen door te kijken naar de mensen die er al werken. Als je gesprek in de ochtend gepland staat, kan je overwegen om extra vroeg te komen en te kijken hoe de mensen binnenkomen. Je kan kijken naar hun kleding. Is het allemaal jasje/dasje of is het (ook) informeler? Komen ze op tijd of juist laat en zien ze er uit alsof ze er niet willen zijn? Of zijn ze juist vroeg en komen ze gezellig babbelend binnen wandelen? Iets vergelijkbaars geldt natuurlijk ook aan het einde van de dag. Komt iedereen tegelijk direct na vijf uur of half zes de tent uit wandelen? Zien ze er uit alsof ze blij zijn dat ze weer naar huis gaan? Als dat zo is, zou dat zomaar kunnen betekenen dat de organisatiecultuur niet ideaal is.
*lees ook: ‘Bullshit Jobs’ over onzinbanen en de waarde van werk*
2. Vraag naar de kernwaarden van de organisatie waar je solliciteert
Heel veel organisaties hebben voor zichzelf een set kernwaarden vastgesteld. Je ken het vast van de organisatie waar je nu werkt, maar je kan het vaak ook terugzien op de websites van bedrijven. Zo’n lijstje met kernwaarden is wel leuk en aardig, maar je wilt toch vooral weten of het een papieren tijger is of dat die kernwaarden ook echt worden gelééfd in de organisatie. Organisaties die zeggen maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) van belang te vinden, maar er verder niks aan doen of erger bestaan gewoon. Als de directeur na een paar vrijdagmiddagborrels in de auto naar huis stapt, is dat niet iets wat nou enorm MVO is. Of als het afval niet gescheiden wordt, of of… enzovoort.
*lees ook: Zet de STARR-methode in bij je sollicitatiegesprek*
Vraag naar voorbeelden van wat men doet met de kernwaarden
Maar je kan wel doorvragen op die kernwaarden. Bijvoorbeeld: “Kunt u iets vertellen over op welke manier aan de kernwaarden dagelijks in de praktijk vorm wordt gegeven?” Als het dan oorverdovend stil blijft, weet je vermoedelijk genoeg. Wanneer je dagelijks het afval scheidt, zo weinig mogelijk papier gebruikt en altijd fair trade koffie drinkt op kantoor, weet je dat echt wel. Op het moment dat mensen zulke voorbeelden niet paraat hebben, is dat reden om jezelf nog eens flink achter de oren te krabben.
3. Praat met mensen in dezelfde functie in dezelfde organisatie
Wanneer de organisatiecultuur gezond is, zorgt een organisatie ervoor dat je tijdens je sollicitatieprocedure ook praat met mensen met wie je in een team gaat werken. Of de persoon die de functie waarop je solliciteert, nu doet of heeft gedaan en elders in het bedrijf iets anders is gaan doen. Als een bedrijf je niet in contact kan brengen met iemand die horizontaal of verticaal in de organisatie zijn of haar vleugels heeft uitgeslagen, verbergen ze mogelijk iets. Door je te laten praten met iemand in een team of die eerder de functie van de huidige vacature uitoefende, leer je iets over hoe de organisatie omgaat met de interne mobiliteit van medewerkers en het perspectief op doorgroeimogelijkheden.
Of benader mensen via Linkedin
Wat je ook nog zou kunnen doen, is mensen in vergelijkbare functies bij de organisatie waar je solliciteert benaderen via Linkedin. Je zou hen bijvoorbeeld kunnen vragen welke aspecten van hun baan ze leuk vinden en waarderen. Mensen vinden het vaak leuk om hun ervaringen te delen en je kan zomaar eens meer opsteken dan je had verwacht.
*lees ook: Optimisten vinden makkelijker werk en zijn bevlogener*
4. Vraag om een rondleiding door het kantoor
Als het je niet zondermeer wordt aangeboden, vraag dan om een rondleiding door het kantoor en je potentiële nieuwe werkplek. Schud handen van mensen die er zitten als je de kans krijgt en knoop een klein praatje aan om een gevoel bij je mogelijke toekomstige collega’s te krijgen. Kijk naar de bureaus. Een leeg bureau kan een teken zijn dat men flexwerkplekken heeft of heel streng is met clean desk beleid, Maar het kan ook betekenen dat heel veel mensen weten dat ze er maar tijdelijk zitten.
Mensen die ergens langer zitten, hebben vaak persoonlijke spulletjes
Op veel kantoren hebben mensen die er langer zitten, vaak wel een foto van hun familie, een eigen mok, een eigen plantje of wat dan ook op het bureau staan. Maar hoe het ook zit: je krijgt in ieder geval al meer gevoel bij hoe het echte kantoorleven er bij deze organisatie uitziet. Komt men formeel over? Doet het creatief aan? Of gezellig? Of heb je het gevoel dat juffrouw Jannie nog elk moment met de koffie kan langskomen? Bekruipt je het gevoel dat het kantoor ergens in de jaren 80 van de vorige eeuw is blijven hangen? Allemaal indicaties die je helpen in je beeldvorming over die baan waarover je in gesprek bent.
5. Probeer achter de lunch cultuur te komen
Wanneer je gesprek aan het einde van de ochtend of vroeg in de middag is, kan je eens kijken of mensen achter hun bureau zitten te eten. Dat kan betekenen dat ze druk en bevlogen zijn. Maar eigenlijk is je lunchpauze een moment om even te eten en even van omgeving te veranderen. Zelf heb ik ooit gewerkt bij een organisatie waar je officieel een uur verplichte lunchpauze had, maar waar het kantoor altijd open bleef voor publiek, die vaak ook in hun lunchpauze langskwamen. Zelden was ik in de gelegenheid om rustig een boterham te eten. Als er niet iemand binnen liep, ging er wel een telefoon enzovoort. Dat is niet fijn. Je moet de gelegenheid hebben om eventjes uit te staan tijdens je pauze. Anders is het geen echte pauze.
Wanneer een werkgever je pauzes respecteert is dat goed voor jou en de organisatie
Een werkgever zou je pauzetijd moeten respecteren en zelfs aanmoedigen om juist even met je collega’s in het bedrijfsrestaurant te gaan zitten of een wandelingetje buiten te maken. Dat is goed voor de creativiteit, de productiviteit en de vitaliteit van de medewerkers. Van altijd maar door buffelen in de pauze of standaard overwerken, raken mensen sooner or later opgebrand. En dat is niet de cultuur waarin je wilt werken als je het voor het kiezen hebt, toch?
6. Ga even naar het toilet
Natuurlijk kan je voor je gesprek even naar het toilet gaan. Als je door het Hollandse weer bent gekomen met regen en storm wil je ervoor zorgen dat je er nog een beetje patent uitziet. Bovendien wil je niet op en neer zitten wippen omdat je tijdens het gesprek eigenlijk ‘moet’. En niet te vergeten. Het kan je even een momentje solo stilte bieden voor je gesprek. Als je jezelf helemaal te buiten wilt gaan, kan je Amy Cuddy’s powerposes doen. Ze schijnen écht te werken. Dus voor je gesprek ga je even voor jezelf naar de wc.
Is het schoon en is er wc-papier?
Na het gesprek ga je naar de wc met een andere missie. Je wilt zien of de wc’s netjes en schoon zijn en of er voldoende wc-papier is. Klinkt stom, maar dat zegt wel iets over hoe verantwoordelijk mensen zich voelen voor hun omgeving. Naar de wc ga je alleen, dus je kan zonder dat een ander het weet een rommel achterlaten. Wanneer er geen wc-papier is, is dit in grotere organisaties een teken dat er in die zin meer aandacht voor mag zijn, want dit wordt vaak centraal geregeld door Facility Management. En in kleinere organisaties kan het betekenen dat men niet zo collegiaal is. Thuis laat je de wc toch ook niet achter met een lege toiletrol voor je partner en je andere familieleden?
*lees ook: Zo introduceer je jezelf als ‘alleskunner’*
Hangen er posters of flyers? Is het toilet genderneutraal?
Bovendien zegt het toilet verder ook wel iets. Ik ben weleens bij organisaties geweest, waar grote gedichten op de deur hingen. Mensen werd daarin gevraagd om de wc na een grote boodschap schoon te borstelen. Blijkbaar waren er mensen die dit daar niet uit zichzelf deden en anderen die zich eraan ergerden. Of organisaties hebben op de muren van de wc boodschappen die ze willen uitdragen over een training die eraan komt of een project dat loopt of een bedrijfsfeest. Dat zegt iets. Net zoals het ook misschien wel iets zegt of men een unisex of genderneutrale wc heeft. En of men voor mensen met een beperking een invalidentoilet heeft. Al deze dingen zeggen iets op welke manier het bedrijf naar mensen kijkt en wat het mensen wil bieden.
Geef je ogen en oren de kost en kies zelf ook bewust voor de organisatie
Het advies is kortom om je ogen en oren goed de kost te geven en goede vragen te stellen. Net zoals jij de STARR-methode gebruikt om een vraag over hoe je in het verleden een probleem oploste gebruikt, zo kan je ook observeren en luisteren naar hoe het bedrijf waar je solliciteert in de praktijk werkt. Kernwaarden zijn mooi, maar ze moeten het ook vooral doen. Walk the talk enzo. Geef je ogen de kost of jij ook jouw schaarse leef-tijd, energie en kennis aan deze organisatie wilt geven. Jij moet niet alleen bij de organisatie passen, maar de organisatie ook bij jou. De organisatiecultuur van de beoogde toko doet er echt toe. Zorg dat jij je daar op je plek bent en je gewaardeerd voelt. Veel sollicitatiesucces gewenst!
