Om grappen goed te begrijpen heb je volgens psychologen een zekere mate van mentale behendigheid nodig. Je moet een plotselinge verandering in betekenis kunnen herkennen of er waardering voor kunnen opbrengen wanneer twee contexten worden vermengd die normaal gesproken niet samengaan. Uit onderzoek blijkt dan ook dat zwarte humor en intelligentie samenhangen.
Onderzoek naar intelligentie en zieke grappen en grollen
Onderzoeker Ulrike Willinger van de Medische Universiteit van Wenen en haar collega’s zochten uit of intelligentie dezelfde rol speelt in het kunnen waarderen van zieke of zwarte humor. Dat zijn dus grappen waarin de draak word gestoken met thema’s rondom dood, ziekte en kwetsbaarheid. Net als eerder onderzoek waarin intelligentie werd gekoppeld aan waardering voor grappen, bleek uit het in 2017 gepubliceerde onderzoek van Willinger dat de deelnemers die het meest konden lachen om cartoons met daarin zwarte humor ook de hoogste verbale en non-verbale IQ-score hadden.
*lees ook: Optimisten vinden makkelijker werk en zijn bevlogener*
Een onderzoek met cartoons vol zwarte humor
Voor het onderzoek van Willinger en co werd 156 deelnemers gevraagd om te beoordelen of ze twaalf cartoons met daarin zwarte humor begrepen en grappig vonden. De deelnemers hadden een gemiddelde leeftijd van 33 jaar en bestond uit 80 mannen en 76 vrouwen. Een voorbeeld van een van de getoonde cartoons laat een verwarde man zien die de hoorn van een openbare telefoon vasthoudt, waarbij een stem uit de hoorn komt die (vertaald, natuurlijk!) zegt “Hier is het antwoordapparaat van de zelfhulpvereniging voor Alzheimerpatiënten. Als je je nog steeds weet over welk onderwerp je wilt praten, spreek dan in na de piep.” De deelnemers deden ook een aantal tests op het gebied van hun verbale en non-verbale intelligentie. Verder beantwoordden ze vragen over hun humeur, hun neiging tot agressie en hun opleidingsniveau.
De slimste mensen waarderen sick jokes het meest
De onderzoekers deelden de deelnemers op basis van hun begrip van en waardering voor de cartoons in in drie verschillende groepen. Leeftijd en geslacht bleken niet relevant voor deze indeling. Eén groep die de zieke humor in de cartoons het beste begreep en er het meest om kon lachen, bleek ook het hoogst te scoren op beide IQ-tests. De mensen in deze groep waren ook het hoogst opgeleid en scoorden lager op de schalen voor agressie en humeurigheid. Dit sluit aan bij eerder onderzoek waaruit bleek dat gevoel voor humor gelijk op gaat met het IQ van iemand.
*lees ook: Doorwerken na pensioen gebeurt steeds vaker. Waarom eigenlijk?*
Een beroerd humeur helpt het gevoel voor humor niet
De tweede groep begreep de zwarte humor in de cartoons maar beperkt en kon er ook het minst om lachen. De intelligentie van deze groep mensen was gemiddeld. Maar hun stemming was het meest negatief van alle groepen en hun mate van agressie was het grootst. De derde groep zat in een paar opzichten een beetje tussen de eerste twee groepen in. Ook zij hadden een matig begrip van en waardering voor de zieke humor in de cartoons en gemiddelde intelligentiescores. Maar hun gemoedstoestand was positiever dan bij de tweede groep en ze waren minder agressief.
Snappen en waarderen van zwarte humor is een complexe breintaak
Willinger maakt hier uit op dat het begrijpen en verwerken van zwarte humor een ‘complexe informatieverwerkingstaak’ is. Daarmee zijn de uitkomsten van haar onderzoek in lijn zijn met eerder onderzoek. Daarin werd gesuggereerd dat een slecht humeur negatief uitpakt voor het gevoel van humor. Uit dit onderzoek blijkt dat ook te gelden voor zwarte humor en sick jokes. Blijkbaar vergt het een zekere mate van intelligentie, een goed humeur en innerlijke kalmte om de “speelse verzinsels” van zwarte humor te herkennen en er lol aan te beleven.
*lees ook: Beïnvloed je geluksgevoel met deze 12 adviezen*
Zelf lach ik om rare strapatsen van Gummbah
Natuurlijk vind ik mezelf best slim. (Ahum! Wie vindt dat niet van zichzelf?) Ik kan zelf erg lachen om de absurdistische en soms ook wel een beetje zwarte grappen van Gummbah. Hij is een cartoonist die regelmatig publiceert in boeken en in de krant. Ik ben blijkbaar nog slim genoeg dat ik om veel van zijn cartoons kan lachen. Maar hij moet helemaal enorm snugger zijn als hij ze verzint.
*Lees ook: Leidt meer zelfkennis tot meer empathie voor anderen?*
Droge humor en flauwe woordgrapjes
Verder kan ik hele droge understated humor en slechte woordgrapjes heel erg waarderen. Google maar eens op ‘Evert Kwok’ om een indruk te krijgen. Maarre… genoeg over mij en mijn intelligentie.
Van wat voor soort grappen hou jij? En denk je dat je slim moet zijn om die grappen te waarderen? Of denk je dat een goede grap voor iedereen even leuk is, ongeacht hoe slim iemand is? Deel je mening of andere reacties onder dit artikel!
** Meanwhile hoop ik dat Gummbah niet boos wordt dat ik hem, beladen met complimenten, hier maar even ‘cartoonciteer’. Zodat de lezers van dit platform die Gummbah (nog) niet kennen, ook kennis kunnen maken met zijn werk. Je kan deze en andere cartoons van hem vinden als je hem volgt op Twitter via @Gummbah. Ik wens je heel veel lol ende humor toe!
